هاوینگ بیت کوین (Halving) چیست و چه تاثیری روی قیمت آن دارد؟
هاوینگ بیت کوین رویدادی مهم در حوزه بلاک چین است که روی قیمت BTC و سایر ارزهای دیجیتال تاثیر دارد. اما Halving چیست و کی اتفاق می افتد؟
ارزهای دیجیتال نوعی پول هستند اما به خاطر ماهیت متفاوتی که با ارز فیات دارند، روش‌های کنترل و حفظ ارزش آنها نیز متفاوت است؛ با این وجود، از همان قانون همیشگی عرضه و تقاضا پیروی می‌کنند. در دنیای کریپتوکارنسی برای اینکه عرضه از تقاضا بیشتر نشود، برخی از رمز ارزها یک سقف عرضه مشخص دارند؛ یعنی همواره باید تعداد مشخصی از آن ارز در بازار وجود داشته باشد.
مدیریت موجودی و عرضه ارزهای رمزنگاری شده با اقدامات مختلفی از جمله هاوینگ انجام میشود.
هاوینگ (Halving) به معنای نصف کردن، یکی از مهمترین رویدادهای بازار ارزهای دیجیتال است. بلاک چین های مختلفی از این رویداد برای کنترل عرضه توکن‌هایشان استفاده می‌کنند اما هاوینگ بیت کوین مهمترین رویداد محسوب میشود. با این حال فلسفه هاوینگ در تمام شبکه‌ها یکسان است. اگر در بازار کریپتو فعال هستید، باید دقیقاً بدانید هاوینگ چیست و چرا انجام میشود. باید زمان رویدادهای Halving را هم بدانید تا از تأثیر آن روی قیمت بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال غافل نشوید. در این مطلب رویداد هاوینگ Bitcoin را بررسی می‌کنیم تا پاسخ تمام این پرسش‌ها را بیابیم.
بیت کوین چطور تولید میشود؟
قبل از ورود به بحث هاوینگ بیت کوین، باید به برخی از ویژگی‌های اصلی این ارز دیجیتال بپردازیم. سیستم بیت کوین از شبکه‌ای از کامپیوترها (با نام نود) تشکیل شده که کدهای Bitcoin را اجرا کرده و آن را روی بلاک چین ذخیره می‌کنند. برای درک بهتر می‌توان بلاک چین را به شکل یک سری بلاک در نظر گرفت که هر بلاک حاوی یک سری تراکنش است. همه کامپیوترهای Blockchain لیست یکسانی از بلاک‌ها و تراکنش‌ها دارند و در نتیجه می‌توانند این بلاک‌ها و تراکنش‌های جدید را به صورت آنی ببینند.
هرچه دستگاه‌ها یا نودهای بیشتری به یک بلاک چین وصل باشند، آن شبکه باثبات‌تر خواهد شد. در حال حاضر بیش از 10,000 ماینر در حال اجرای کدهای بیت کوین هستند. هر فردی که تجهیزات کافی داشته باشد هم می‌تواند همین حالا با دانلود کردن کل تاریخچه تراکنش‌ها و تمام بلاک چین به جمع ماینرها بپیوندد.
استخراج بیت کوین (Bitcoin Mining) فرایندی است که طی آن افراد می‌توانند با تجهیزات کامپیوتری در شبکه شرکت کنند. ماینینگ مستلزم حل پازل‌های پیچیده محاسباتی برای یافتن هش بلاک‌های جدید و افزودن آن بلاک‌ها به بلاک چین است. این فرآیند اثبات کار (Proof of Work یا PoW) نام دارد.
به زبان ساده، یک ماینر برای استخراج بیت کوین
باید دو شرط را عملی کند: اول باید هش یک بلاک حاوی تراکنش‌ها را پیدا کند و دوم باید اولین ماینری باشد که به این هش می‌رسد. وقتی هر دو شرط اجرا شدند، رمز ارزهای BTC جدیدی تولید شده و به عنوان پاداش بلاک (Block Reward) به ماینر داده می‌شوند.
همانطور که گفتیم هر فردی که تجهیزات کافی داشته باشد، می‌تواند به عنوان ماینر به بلاک چین
بیت کوین بپیوندد. این یکی از نقاط قوت بلاک چین است که منجر به ثبات بیشتر میشود اما
ریسک افزایش عرضه را نیز به همراه دارد. در دنیای Blockchain برای مدیریت عرضه،
فعالیت ماینرها محدود نمی‌شود؛ در عوض سقف عرضه مشخصی برای برخی از ارزهای
دیجیتال وجود دارد که نباید از آن فراتر رفت. مثلاً سقف عرضه بیت کوین، 21 میلیون
واحد است. هیچگاه تعداد BTCهای در حال گردش نباید از این تعداد فراتر برود. به این
ترتیب، عرضه هیچگاه از تقاضا پیشی نمی‌گیرد و ارزش رمز ارز حفظ میشود. برای کنترل عرضه رمز ارزها روش‌های مختلفی مثل هاوینگ و توکن سوزی به کار می‌رود.
هاوینگ بیت کوین چیست؟
هاوینگ (Halving) فرایندی است که طی آن نرخ ساخت واحدهای
جدید ارز دیجیتال کاهش می‌یابد.هاوینگ که گاهی در فارسی به
اشتباه به آن هالوینگ هم می‌گویند، به رویدادهایی اشاره دارد که در
آنها میزان پاداش بلاکی که به ماینرها داده میشود، به نصف می‌رسد. هاوینگ برای اولین بار در
بلاک چین بیت کوین مطرح و استفاده شد و به همین خاطر این رویداد بیشتر با این رمز ارز شناخته
میشود؛ در حالی که سایر ارزهای دیجیتال هم از این روش برای کنترل عرضه و موجودی در گردش استفاده می‌کنند.
با هر رویداد هاوینگ بیت کوین، نرخ تولید BTCهای جدید نصف میشود. یک تصور غلط
رایج درباره فرایند هاوینگ این است که تمام بیت کوین های موجود نصف می‌شوند؛ اما
رویداد هاوینگ فقط روی تعداد BTC تولید شده در هر پاداش بلاک اعمال میشود؛ یعنی اگر پاداش هر بلاک ۵۰ بیت کوین باشد، بعد از رویداد هاوینگ این پاداش به 25 واحد کاهش می‌یابد.
هاوینگ به حفظ ارزش بیت کوین به عنوان یک کالای سرمایه گذاری کمک می‌کند. مثلاً
طلا را در نظر بگیرید. اگر نرخ طلایی که از معادن استخراج میشود، هر چهار سال نصف
شود و مبنای قیمت طلا هم براساس کمیاب بودنش باشد، هاوینگ باعث افزایش قیمت
طلا خواهد شد. مشابه همین اتفاق بعد از هاوینگ برای ارز BTC هم رخ می‌دهد.
چرا هاوینگ مهم است؟
ماینرها باید زمان رویدادهای هاوینگ بیت کوین را بدانند و برایش آماده باشند چون این
رویداد منجر به کاهش آنی درآمد میشود. این رویداد غالبا مقدار قابل توجهی بی‌ثباتی و
آشفتگی برای بازار ارزهای دیجیتال به همراه دارد. این یک کارکرد داخلی شبکه بیت کوین
است اما روی کل اکوسیستم کریپتوکارنسی تأثیر می‌گذارد. ضمناً هاوینگ راهی برای حفظ
ارزش بیت کوین به عنوان یک کالای سرمایه‌گذاری است. این رویداد سوددهی بلندمدت ماینرها و دارندگان ارز BTC را تضمین می‌کند.
رویدادهای هاوینگ هسته مدل‌های اقتصادی ارز دیجیتال هستند چون اطمینان می‌دهند
کوین ها با سرعتی ثابت منتشر خواهند شد. این نوع نرخ تورم پولی کنترل شده، یکی از
تفاوت‌های اصلی رمز ارزها و ارزهای فیات سنتی (که عرضه نامحدود دارند) را رقم می‌زند.
گذشته بیت کوین نشان داده رویداد هاوینگ، یک همبستگی قوی با رشد انفجاری قیمت
بیت کوین دارد. برای مثال اولین رویداد هاوینگ در شبکه Bitcoin، قیمت این رمز ارز را در
عرض یک سال از 12 دلار به 1,150 دلار رساند. همین درباره دو رویداد دیگر هاوینگ نیز
صدق می‌کند و آنها هم منجر به رشد قیمت شده بودند. البته عوامل زیادی روی رشد ناگهانی
قیمت ارزهای دیجیتال تأثیر می‌گذارند اما قطعاً Halving یکی از مهمترین آنهاست.
هاوینگ چه تاثیری روی بیت کوین دارد؟
همانطور که گفتیم هاوینگ یکی از هسته‌های اصلی مدل اقتصادی بیت کوین است. پس تأثیر این رویداد مهم روی ارز BTC فقط به نوسانات قیمت محدود نمی‌شود. در این بخش مهمترین تأثیرات هاوینگ روی بیت کوین را با هم بررسی می‌کنیم.
تاثیر روی قیمت بیت کوین
کاهش پاداش بلاک روی قیمت بیت کوین تأثیر بلندمدت دارد. بعد از رویداد هاوینگ، به خاطر کاهش بیت کوین های عرضه شده در هر روز یک شوک عرضه رخ می‌دهد؛ اما این ضامن رشد انفجاری قیمت ارز BTC نیست. تجربه هاوینگ های قبلی نشان داده افزایش قیمت بسته به عرضه و تقاضای بیت کوین های در چرخش، تدریجی خواهد بود.
رویدادهای هاوینگ معمولاً از چند ماه قبل به تیتر اخبار تبدیل می‌شوند. به همین خاطر افراد با فرض رشد قیمت در ماه‌های آتی، شروع به خرید بیت کوین می‌کنند. این رفتار تریدرها که در بازارهای سنتی “پیش‌خور شدن” نام دارد، یکی از دلایل رشد انفجاری قیمت بعد از رویدادهایی مثل هاوینگ است. بعد از این رشد قیمت امکان دارد بازار بدون روند یا حتی نزولی شود چون افراد شروع به فروش دارایی‌هایشان خواهند کرد.
تاثیر روی ماینرهای بیت کوین
ادامه تسلط بیت کوین روی بازار باعث ورود افراد جدید به صنعت ماینینگ میشود. از دید یک تازه وارد، اگر هاوینگ قیمت بیت کوین را بالا می‌برد، پس ماینرها غرق در پول خواهند شد. اما در واقعیت، عوامل دیگری نیز وجود دارد که اغلب نادیده گرفته می‌شوند. در نگاه اول با نزدیک شدن به هاوینگ فضای ماینینگ رقابتی‌تر و اشباع‌تر میشود اما بیت کوین برای مقابله با این احتمال برنامه‌ریزی شده است.
در واقع ماینرها برای استخراج بلاک‌های جدید با سختی شبکه بیشتری مواجه خواهند شد که زمان، قدرت پردازش و هزینه بیشتری هم می‌خواهد. این وضعیت منجر به کاهش (یا حتی از بین رفتن) حاشیه سود پاداش‌های ماینرها میشود. در نتیجه، هاوینگ می‌تواند ماینرهایی که حاشیه سود کمتری دارند و دیگر از پس هزینه‌های استخراج برنمی‌آیند را از ادامه فعالیت منصرف کند.
تاثیر روی تورم بیت کوین
در حال حاضر روزانه ۹۰۰ بیت کوین جدید استخراج میشود و تورم سالانه BTC را به 1.77 درصد است. انتظار می‌رود تورم بیت کوین بعد از هربار هاوینگ کاهش یابد، چون تعداد رمز ارزهای استخراج شده کاهش خواهند یافت. بسیاری از ماینرها، BTCهای استخراج شده را بلافاصله می‌فروشند تا هزینه‌هایشان را به صورت روزانه جبران کنند. بنابراین وقتی بیت کوین های کمتری ماین شود، فشار فروش از سوی ماینرها هم به نصف می‌رسد. البته نرخ تورم ارز دیجیتال BTC همین حالا هم از بسیاری از ارزهای فیات کمتر است.
هاوینگ چه زمانی و چطور انجام میشود؟
همانطور که گفتیم، سقف عرضه بیت کوین 21 میلیون واحد است. طبق کدهای Bitcoin، به ازای هر 210,000 بلاک استخراج شده، پاداش بلاک نصف میشود. معمولاً ماینرها در فواصل ۱۰ دقیقه‌ای، بلاک‌های جدید را پیدا کرده و به شبکه بلاک چین بیت کوین اضافه می‌کنند. با این حساب، رویداد هاوینگ برای بیت کوین هر 2.1 میلیون دقیقه یا حدوداً هر چهار سال یکبار رخ می‌دهد. در زمان نگارش این مقاله، 18,772,356 واحد رمز ارز BTC در گردش است و فقط 2,227,644 واحد دیگر تا سقف عرضه 21 میلیون فاصله داریم.
اغلب برای محاسبه زمان هاوینگ بعدی از میانگین مدت زمان یافتن بلاک (10دقیقه) استفاده میشود، اما فرمول‌های دیگری هم برای محاسبه زمان هاوینگ بعدی بیت کوین وجود دارد. مثلا بایننس با استفاده از آمارهای زنده بلاک چین، میانگین مدت یافتن بلاک را محاسبه می‌کند و سپس محاسبات را برمبنای آن انجام می‌دهد.
هاوینگ بیت کوین یکی از کارکردهای اصلی پروتکل این ارز دیجیتال محسوب میشود. کدهای هاوینگ در گیت هاب Bitcoin Core موجود است و به صورت خودکار به ازای هر 210,000 بلاک اجرا میشود.
تاریخچه هاوینگ های بیت کوین انجام شده
تاکنون سه رویداد هاوینگ اجرا شده و رویداد چهارم احتمالا در ماه می
سال 2024 (اردیبهشت 1403) انجام خواهد شد. وقتی جنسیس بلاک بیت
کوین (اولین بلاک ثبت شده در بلاک چین) در سال 2009 استخراج شد، پاداش
یافتن و افزودن بلاک‌های جدید 50 واحد ارز دیجیتال BTC بود. آن روزها بیت کوین
ناشناخته بود و یک واحد BTC ارزش بسیار کمی داشت. ماینینگ هم رقابتی نبود و
مثل امروز به سخت‌افزارهای مخصوص استخراج نیاز نداشت. در واقع افراد می‌توانستند
فقط با یک رایانه شخصی، بیت کوین استخراج کنند. اما به تدریج ماینینگ سرعت گرفت و تا به امروز سه رویداد هاوینگ برای کنترل موجودی در گردش رمز ارز BTC اجرا شده است.
- اولین رویداد هاوینگ در تاریخ 11/28/2012 (8 آذر 1391)، میزان پاداش بلاک را به 25 واحد BTC کاهش داد.
- با دومین رویداد هاوینگ در تاریخ 07/09/2016 (19 تیر 1395)، پاداش بلاک باز هم نصف شد و به 12.5 ارز BTC رسید.
- در نهایت سومین رویداد در تاریخ 05/11/2020 (22 اردیبهشت 1399) پاداش بلاک برای ماینرها را به 6.25 بیت کوین رساند.
نتیجه‌گیری
بیت کوین با ویژگی‌های منحصر به فردی طراحی شده که همگی به حفظ ارزش و کمیابی
آن کمک می‌کنند. هاوینگ هم برای این طراحی شد که با افزایش تقاضا و اقبال عمومی
به این رمز ارز، نرخ تورم بیت کوین متناسب با قیمت آن کنترل شود. سیستم‌های خودگردان
بیت کوین که هاوینگ یکی از آنهاست، ماینرها را تشویق می‌کنند صرف نظر از قیمت BTC
و سایر عوامل همچنان از این شبکه حمایت کنند. دلایل زیادی برای قرار گرفتن بیت کوین در
جایگاه اول ارزهای دیجیتال وجود دارد که قطعاً هاوینگ یکی از آنهاست.